Diş Taşı (Tartar): Güncel Tedavi ve Önleme Rehberi
Diş taşı oluşumu, temizliği ve önleme yöntemleri hakkında kapsamlı bilgi
Ağız sağlığını korumak için diş temizliğine özen göstermek şarttır. Gün içerisinde tüketilen besinler, hormonal sorunlar ve genetik faktörler de ağız ve diş sağlığını etkileyebilir. Bu nedenle, dişleri fırçalamak tek başına ağız sağlığı için yeterli değildir. Diş sağlığı için yılda iki kez uzman bir hekime muayene olmak gerekir. Çünkü dişler ne kadar özenle temizlenirse temizlensin, diş taşı oluşabilir.
İçindekiler
Diş Taşı (Tartar) Nedir?
Tartar olarak da bilinen diş taşı, sertleşen plak ve mineral birikimi olarak tanımlanır. Plağın uzun süre temizlenmemesiyle ortaya çıkan diş taşı, dişlerin büyük bir kısmını kaplayabilir ve diş eti çizgisinin altına kadar yayılabilir.
Genellikle dişlerin arkasına ve arasına yerleşen diş taşı birikintileri kahverengi veya sarı renktedir. Diş taşı oluşumu, ağız hijyeninin yetersiz olduğunun en önemli göstergelerinden biridir ve profesyonel müdahale gerektirir.
Diş Taşı Nedenleri ve Belirtileri
Ağız çok farklı çeşitlerde bakteri bulunur. Bu bakteriler gıda parçacıklarıyla birleştiğinde, dişlere zarar veren bir asit üretir ve plak oluşur. Yapışkan bir yapıya sahip olan plak, temizlenmediği takdirde gıdalardaki kalsiyum ve diğer maddeleri de toplayarak sertleşir. Bunun sonucunda da diş taşı, yani tartar oluşur.
Yemek artıkları ve bakteriler diş yüzeyinde birikerek plak oluşturur
Temizlenmeyen plak, tükürükteki minerallerle birleşerek sertleşmeye başlar
48-72 saat içinde plak, diş taşına dönüşür ve profesyonel temizlik gerektirir
Diş Taşı Belirtileri
- Dişlerin ön ve arka taraflarında sarı veya kahverengi lekeler
- Diş eti çizgisi boyunca sert birikintiler
- Diş fırçalama sırasında kanama
- Ağız kokusu
- Diş etlerinde şişlik ve kızarıklık
- Dişlerde hassasiyet
Diş Taşının Zararları
Diş taşı, dişleri gerektiği gibi fırçalamayı ve diş ipi kullanmayı zorlaştırır. Bu durum diş hassasiyetine ve diş çürümesine yol açar. Öte yandan, diş et çizgisinin üzerinde oluşan diş taşlarının içerisindeki bakteriler de diş etlerini tahriş eder.
Diş Eti İltihabı (Gingivitis) Belirtileri
- Kırmızı görünen ve şişmiş diş etleri
- Diş ipi kullanıldığında veya diş fırçalarken görülen diş eti kanaması
- Hassas ve ağrılı diş etleri
- Ağız kokusu
- Diş eti çekilmesi
Diş Taşının Diğer Zararları
- Periodontitis: İlerleyen diş eti iltihabı, dişleri destekleyen kemik dokusuna zarar verebilir
- Diş kaybı: Kemik dokusunun zarar görmesi diş kaybına yol açabilir
- Kötü ağız kokusu: Diş taşı içindeki bakteriler sürekli kötü kokuya neden olur
- Estetik sorunlar: Dişlerde sarı-kahverengi görünüm
- Sistemik etkiler: Diş eti hastalıkları kalp hastalıkları ve diyabetle ilişkilendirilmektedir
Diş Taşı Nasıl Temizlenir?
Düzenli fırçalama ve diş ipi kullanımı, plak oluşumunu ve dolayısıyla diş taşını önlemeye yardımcı olur. Ancak diş taşının çok belirgin olduğu vakalarda, mutlaka bir uzman hekime başvurulması gerekir.
Profesyonel Diş Taşı Temizliği
Uzman hekim, gerekli gördüğü takdirde diş taşı temizliği yapar. Bu işlem kolay bir işlemdir ve çoğu zaman herhangi bir anestezi uygulaması gerektirmez.
Diş Taşı Temizleme Yöntemleri
- Küretaj: Özel aletlerle diş yüzeyindeki diş taşlarının kazınması
- Ultrasonik temizleyiciler: Yüksek frekanslı titreşimlerle diş taşlarının parçalanması
- Air polishing: Özel toz ve su karışımıyla diş yüzeyinin temizlenmesi
- Kök yüzeyi düzleştirme: Diş eti altındaki diş taşlarının temizlenmesi
Önemli Uyarı
Evde diş taşı temizleme girişimleri diş minesine ve diş etlerine ciddi zararlar verebilir. Diş taşı temizliği mutlaka profesyonel diş hekimleri tarafından yapılmalıdır.
Ne Sıklıkla Diş Taşı Temizliği Yaptırmak Gerekir?
Diş hekimi ziyaretlerinin sıklığı, kişinin ağız ve diş sağlığına bağlı olarak belirlenir. Ancak genel olarak sağlıklı bireyler için yılda iki kez diş taşı temizliği önerilir.
| Risk Grubu | Önerilen Temizlik Sıklığı | Ek Önlemler |
|---|---|---|
| Sağlıklı Bireyler | 6 ayda 1 kez | Günlük ağız bakımı |
| Diş Eti Hastalığı Olanlar | 3-4 ayda 1 kez | Özel diş eti bakım ürünleri |
| Sigara Kullananlar | 3-4 ayda 1 kez | Sigara bırakma programları |
| Diyabet Hastaları | 3-4 ayda 1 kez | Kan şekeri kontrolü |
| Hamileler | 2. trimesterde 1 kez | Özel hamilelik ağız bakımı |
| Ortodontik Tedavi Görenler | 3-4 ayda 1 kez | Özel ortodontik temizlik araçları |
Diş Taşı Oluşumunu Önlemek İçin Neler Yapılabilir?
Diş taşı oluşumu son derece yaygındır ve önlenmediği takdirde yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Periyodik diş temizliği ve kontrollerin yanı sıra günlük fırçalama ve diş ipi kullanımı, diş taşı oluşumunu önlemeye yardımcı olur.
Etkili Önleme Yöntemleri
Doğru Diş Fırçalama
- Dişleri düzenli olarak, günde en az iki kez fırçalamak
- Yumuşak kıllı diş fırçası kullanmak
- Florürlü diş macunu tercih etmek
- Diş etinden dişe doğru dairesel hareketlerle fırçalamak
- Dil yüzeyini de fırçalamak
Diş İpi Kullanımı
- Günde en az bir kez diş ipi kullanmak
- Diş aralarını nazikçe temizlemek
- Diş eti çizgisine kadar ulaşmak
Beslenme Alışkanlıkları
- Taze meyve ve sebze tüketmek (tükürük üretimini teşvik eder)
- Şekerli ve asitli gıdalardan kaçınmak
- Bol su içmek
- Süt ürünleri tüketmek (kalsiyum kaynağı)
Ek Önlemler
- Antibakteriyel ağız gargarası kullanmak
- Ara yüz fırçası kullanmak
- Sigara ve tütün ürünlerinden uzak durmak
- Düzenli diş hekimi kontrollerine gitmek
Önemli Hatırlatmalar
Diş taşı temizliği sadece estetik bir işlem değildir. Diş taşları temizlenmediği takdirde çürüklerden diş eti hastalıklarına kadar pek çok rahatsızlığa sebep olabilir.
Güncel diş hekimliği uygulamalarında, diş taşı temizliği ağrısız ve konforlu bir işlemdir. Modern teknolojiler sayesinde diş minesine zarar vermeden etkili temizlik yapılabilmektedir.
Unutmayın, diş taşı oluşumu tamamen önlenemese de düzenli ağız bakımı ve profesyonel temizliklerle kontrol altında tutulabilir. Ağız sağlığınız genel sağlığınızın aynasıdır.